Opinion: Digitale Helden

Helden. In het echte leven heb je ze wel, maar toch ontmoet je er niet vaak een. Althans, dat lijkt. Iemand die voor zijn zieke moeder thuis zorgt als mantelzorger, vind ik persoonlijk toch echt een held. Waarschijnlijk lopen we allemaal geregeld in de supermarkt een held voorbij zonder dat we er erg in hebben. Wat definieert nou eigenlijk een held? Iemand die puur altruïstisch iets doet? In gaming en fictieve werelden is het meestal duidelijk wie de held of de schurk is. Toch is het in het echt vaak net vanuit welk perspectief dat je iets ziet; de held van de een kan immers de schurk van de ander zijn.

Ik had vroeger alleen maar tekenfilmfiguren als helden. Optimus Prime, Spider-Man en The Hulk waren denk ik wel mijn drie favorieten. Ze zijn alle drie heel erg anders, maar ze hebben in elk geval één ding gemeen: Ze doen uiteindelijk altijd hun uiterste best om iedereen te redden en te helpen, ook al gaat dit ten koste van hun eigen (privé-)leven. Ze kiezen altijd uiteindelijk voor datgene wat moreel het beste is, zelfs zoiets als de slechterik in leven laten wanneer deze heel de wereld wilde opblazen. Als kijker zat ik dan ook geregeld op de bank van “kom op, stamp die gemene Megatron nu eens echt kapot!”

Wanneer er dan een morele fout wordt gemaakt door de helden, die enkele keer, dan trekken ze altijd een boetekleed aan van een dermate groot formaat en gewicht dat je er een flatgebouw mee kan inpakken. Het zit meestal in de flashbacks en origin stories, waarbij ze juist beseffen dat ze nooit meer zoiets moeten doen. Heerlijk zijn dat soort helden. Het zijn het soort helden waarmee je ook hoort op te groeien als kind. Optimus Prime is voor mij zo’n krachtig en iconische held geweest vanaf peuter af aan, dat ik tranen voelde opwellen van trots als hij in de Bumblebee film ten tonele verschijnt.

Hoe tof het ook is om geregeld een échte held te spelen in een game binnen een lekker duidelijke good vs. evil wereld, toch is het ook wel des te interessanter wanneer het minder duidelijk is. Ik vind het altijd machtig interessant wanneer je in games een grijs gebied hebt tussen wie nu “de goeie” en “slechte” zijn. Een zeer goed voorbeeld hiervan vind ik The Last of Us. Iedereen probeert in deze game alleen maar te overleven. Als als je kijkt naar wat je met Joel doet in de laatste scènes van de game (light spoiler ahead), kun je net zo goed stellen dat je met een slechterik speelt. Ik betrap me er overigens op dat ik hetzelfde zou doen als Joel en sta tot aan de credit-roll aan zijn kant.

In The Last of Us heb je niet de vrije keuze je te gedragen als een liefdadig persoon of een lul van jewelste, maar ga je als speler mee met wat Joel en Ellie beslissen en meemaken. Er zijn natuurlijk ook games waarin je moreel gezien het allemaal zelf mag uitzoeken. Dit is bijvoorbeeld van toepassing op de role-playing games van Bethesda, waarbij je echt zelf in de hand hebt wat je doet. Ik hoef in games als Fallout New Vegas voor mijzelf niet per se de held te spelen. De eerste keer dat ik zo’n game doorspeel, speel ik altijd elke quest op de manier waarop ik het zelf waarschijnlijk zou doen. Dit resulteert meestal alsnog in het feit dat ik de goodguy ben, al zijn er soms uitzonderingen. In Mass Effect 2 vond ik de Paragon met hoge regelmaat dermate soft dat ik de helft van de tijd echt voor Renegade ging. Het zal de “subtiele Brabander” wel in mij zijn.

Uiteindelijk hebben we allemaal wel een held, anti-held of juist iconische slechterik waar we een echte verbintenis mee voelen, zolang je iets anders speelt als enkel hersenloze verhaalloze games. Zo snap ik ook eigenlijk niet waarom iedereen Super Mario zo’n toffe peer vindt. Hij speelt vals in Mario Kart, is mega irritant als hij van iedereen wint en stampt die arme groene Koopa Troopa’s letterlijk massaal de grond in, terwijl ze naar mijn mening toch echt niks anders doen dan een beetje rondsjokken. Enfin, vrijwel elke game die ik speel doet in mij altijd weer bepaalde ethische vragen opwekken, waarbij ik mij vooral vaak afvraag: Wat zou ik doen in deze situatie? Het is dan ook een genot dat je dit tegenwoordig in zoveel games dat dan ook daadwerkelijk kunt doen. Maar juist niet jezelf zijn is natuurlijk ook leuk. Soms wil je gewoon een heel dorp afslachten in Skyrim. Niet omdat het moet, maar puur omdat het kan.