Retrospectief: Grand Theft Auto: San Andreas

Als er een game moet zijn waarbij je kunt stellen dat het free roaming genre groot heeft gemaakt, is dat misschien wel Grand Theft Auto: San Andreas. De omvang van de game was behoorlijk wat groter dan zijn voorganger Vice City en bood een ongekende hoeveelheid gameplay. Vice City was mijn eerste echte aanraking met Grand Theft Auto. En mensen, wat wilde ik meer hiervan. Toen San Andreas werd aangekondigd, was ik blij een PlayStation 2 te bezitten. Snel had ik toen bij mijn favoriete online gameshop mijn bestelling geplaatst, maar moest ik nog maanden wachten op de game. Het moment was eindelijk daar en ik kreeg de game op de dag van lancering in de brievenbus. De dvd ging in de lade en de logo’s, bijgestaan door het geluid van een spuitbus, vulden je scherm tot de welbekende zwart/witte letters. Grand Theft Auto: San Andreas was en is dé cult-klassieker voor games als Boyz ‘n the Hood dit voor films is, met hetzelfde thema. Rockstar, bij dezen alvast bedankt voor deze moederflippende gangsta van een game.

Wederom aansprekend thema

Rockstar had het kunstje om van een aansprekend thema een dijk van een game te maken tot een bizar hoog niveau getild. Dit keer was het de hip hop cultuur van Amerika die onder een vergrootglas kwam in de fictieve stad San Andreas. De game speelde zich begin jaren ‘90 af, wat perfect aansloot op zijn voorganger over de jaren ‘80. Met zoveel inspiratie gebaseerd op feitelijke gebeurtenissen, muziek en films, had Rockstar hier misschien wel twee delen van kunnen maken bij wijze van spreken. Afijn, het bleef bij één deel dat bomvol content zat. Het verhaal centreerde zich om hoofdrolspeler CJ. Hij was net uit de gevangenis gekomen en keerde terug naar zijn oude buurt The Grove. Zijn leven moest hij weer oppikken na de dood van zijn broer én moeder. Het streven om zijn leven op orde te krijgen, werd dwars gezeten door jeugdvrienden die het bendeleven niet schuw waren, rivaliserende bendes en corrupte agenten. De game is misschien niet heel uniek, maar weinig games van die tijd kwamen met een dergelijk relevant en sterk verhaal.

De ontwikkelaar had inmiddels een goede neus om echte acteurs te strikken om hun stemmen te gebruiken in hun games. De grootste naam was zonder twijfel Samuel ‘Motherfucker’ Jackson. Daarnaast schitterden namen die behoorlijk bekend waren of in de luwte van bekendheid kwamen. Chris Pine, Ice-T, Clifton Collins jr., The Game, William Fichtner, James Woods en waarschijnlijk nog een aantal die in Nederland minder bekend zijn. Maar niet alleen de acteurs waren goed, de dialogen die zijn geschreven en door hen werden gedragen, werden perfect uitgevoerd. Over geluid gesproken: de soundtrack is één van de beste ooit voor een game, zonder twijfel. Uit mijn speakers pompte N.W.A., Ice-T, Kool and the Gang, Rick James, The Isley Brothers, Public Enemy, Rakim, Ice Cube en Easy-E, jongens; ik kan wel even doorgaan. Het is om deze game dat ik een zwak heb voor de hip hop van die tijd. Persoonlijk vind ik dit ook de beste hip hop, maar dat terzijde. Tot slot trok Rockstar alles uit de kast om de game technisch de grootste en mooiste te maken. Naar mijn mening was dit gelukt.

Ongekende vrijheid en gameplay

Wat mij verbaasde, is niet zozeer hoe sterk de singleplayer al was, maar bovenal hoeveel meer er nog te doen was. Lekker stunten met je BMX, tattoos laten zetten, naar de gym, straatraces, vliegen, gokken, luchthaven eigenaar zijn en nog veel meer. De game bood naast simpelweg het verhaal echt bijzonder veel meer. Zowaar alle mini-games speelden goed en hadden nog een functie. Grotendeels weliswaar om je cashflow te vergroten, maar het deed ertoe. Ik betrapte mijzelf erop dat ik dan ook vaak in het casino te vinden was. Je hoefde niet per se de game in één volgorde uit te spelen. Ik kon doen en laten wat ik wilde. Juist de extra missies zorgde voor diepgang in het verhaal. Ook reed ik meer rond om alles te verkennen en om te zien wat er nu weer verstopt zat in het spel, dan dat ik de singleplayer wilde voltooien. Het was, zeker op het einde, ontzettend leuk om de jetpack uit de legerbasis te jatten of een apache waarmee je ongekend de pleuris kon laten uitbreken. Met de taxi’s heb ik zoveel mensen afgezet, dat Uber daar jaloers op zou zijn.

Maar goed, het verhaal zorgde ervoor dat ik ook echt wilde spelen. Je kon zelf al in grote lijnen bedenken hoe het verhaal zich zou ontvouwen. Zeker als je de film Boyz ‘n the hood en Gangster’s Paradise hebt gezien. Maar de gigantische climax waarbij een wijk in vuur en vlam staat en jij met een gejatte SWAT-tank de buurt verder onveilig maakt om tot een goed einde te brengen, is episch. Uiteraard speelde het zich hoofdzakelijk af in de stedelijke gebieden, hoewel de landelijke omgevingen niet werden geschuwd. Mijn reis door heel San Andreas was daarom altijd aangenaam. De omvang was zeker voor de PlayStation 2 bijzonder. Zoveel RAM geheugen had de console niet, alsmede een echt snelle leessnelheid. Toch snel genoeg naar blijkt. Elke dag speelde ik wel deze game. De langere laadtijden op de PlayStation 2 deerde mij niet. Als de game eenmaal draaide, ging het als een trein. Want net als CJ volgde ik die verdomde trein maar al te graag.

Niet alleen op de PlayStation 2

Dat ik San Andreas zo vet vond, uitte zich wel dat ik de game bewust kocht voor de pc. De PlayStation 2 liep in die tijd al op zijn einde. Ik had toen een best behoorlijke pc in mijn bezit en na bijna een jaar speelde ik de game nog eens dunnetjes over. Grove Street was mooier dankzij de hogere resolutie en kracht van de pc. Tevens had ik een Logitech Z-5500 aangesloten met een Audigy 2. Ja, de buren mochten wederom meegenieten van die dikke beats van de N.W.A. recht uit Compton. Wel merkte ik dat de besturing van de game echt wel beter tot zijn recht kwam met een controller. Vooral de besturing van de helikopter was een hels karwei weet ik mij nog goed te herinneren. Maar omdat ik de game al zo goed kende, wist ik wat mij te wachten stond. Wederom stak ik er weer een hopeloos aantal uren in en probeerde ik zelfs wat mods uit. Echte Mercedessen of Ducati’s die compleet misplaatst waren, maar net dat extraatje gaven om te spelen. Overigens crashte de game vaak en was ik dit snel beu. Groot voordeel van de pc-versie was dat je je eigen mp3-muziek kon toevoegen. En hop, daar ging mijn compleet misplaatste muziek in de betreffende map. In de jaren ‘90 had je geen hardstyle. Niet omdat het moet, maar omdat het kan.

San Andreas had voor mij wel de lat erg hoog gelegd voor de komende delen binnen de GTA-serie. En eerlijk gezegd, heeft geen deel hierna meer dit niveau bereikt. Voor mij tenminste. Het was de speelse stijl van de game, waarin het zichzelf niet al te serieus nam, zonder alle verplichtingen van relaties onderhouden en die storende mobiele telefoon. De wat meer cartoony uitstraling en het persiflerende karakter van het spel, zorgde ervoor dat meerdere maatschappelijke thema’s alsnog aangekaart konden worden. In dat opzicht is het een zeer representatieve voorstelling, die spelenderwijs werd voorgeschoteld. Misschien is dit wel het meest onderbelichte aspect van de game. Racisme, bendeoorlogen, misbruik van autoriteit; het kwam allemaal aan bod dankzij Rockstar. Tuurlijk, je kunt stellen dat het wellicht wat geromantiseerd is. Dat de game op geen van deze vlakken werd afgeschoten, zegt genoeg. De game mag van mij dan ook echt een remaster ontvangen met de techniek van vandaag. Het is immers niet voor niets dat deze game op negen verschillende platformen is verschenen. Als die uit zou komen, zou ik hem gerust voor de derde maal aanschaffen. Zo goed vind ik deze game.