Review: Disco Elysium: Final Cut - Maakt zijn reputatie waar PlayStation 5

Disco Elysium is een zeer hoog aangeschreven RPG uit 2019 die oorspronkelijk op de pc is uitgekomen. De role-playing game is geschreven en gecreëerd door Robert Kurvitz en is in samenwerking met ZA/UM ontwikkeld en uitgegeven. Deze point-and-click game werd gelauwerd om het sterke narratief en de prachtige oil painting art stijl. Vorig jaar werd bekendgemaakt dat Disco Elysium: Final Cut naar de next-gen consoles zou komen. Deze versie biedt een aantal extra’s zoals gesproken dialogen, vier nieuwe political vision quests die toegang geven tot nieuwe gebieden en invloed hebben op het verhaal. Daarnaast is er een Streamer modus beschikbaar waar muziek met copyright wordt vervangen door muziek zonder copyright. Ook is er nieuwe muziek en kunst te ontdekken en zijn er een paar nieuwe problem-solving methods toegevoegd. Ik moet toegeven dat ik als JRPG-fan eerlijk gezegd nog nooit van deze game had gehoord, maar ik ben blij dat ik de ultieme versie mag reviewen. Laten we eens gaan kijken of Disco Elysium: Final Cut zijn reputatie waar kan maken.

Een detective uit een pulproman

Je wordt wakker in een stad die nog aan het herstellen is van een oorlog van decennia geleden. Je bent een alcoholist die niet vies is van sterkere substanties en de vorige avond heb je aardig doorgehaald. Luitenant Harrier Du Bois lijkt wel uit een pulproman te komen, want hij heeft genoeg verslavingen, persoonlijke demonen en lijdt aan geheugenverlies. Eigenlijk weet hij niet eens hoe hij heet of wat voor beroep hij uitoefent. Het wordt al snel duidelijk dat je een agent bent, omdat je wordt opgewacht door je nieuwe partner uit een ander district. Kim Kitsuragi informeert je over een lijk dat in de stad is aangetroffen en jij moet samen met hem de mysterieuze zaak oplossen. Dit kan nog weleens lastig worden aangezien je niet eens weet wie je bent of waar je werkt. Gelukkig is Kim een nuchtere, professionele rechercheur die je bij de les houdt en je voorziet van advies.

Tijdens het onderzoek probeer je te ontdekken wat er met het lijk gebeurd is, terwijl je ook meer over jezelf en je verleden te weten komt. Zo heb je regelmatig gespreken met je innerlijke stem die je van advies voorziet en je soms probeert te sturen. De innerlijke dialogen zijn een weerspiegeling van je gefragmenteerde persoonlijkheid, maar je kunt deze stem altijd negeren. Daarnaast kom je meer te weten over de externe krachten die op de achtergrond invloed proberen uit te oefenen op de stad. Zo zijn er verschillende facties met hun eigen ideologieën die je proberen te helpen of tegen te werken. Luitenant Harrier Du Bois verkent de wereld vanuit een isometrisch perspectief en hij kan voorwerpen in wereld oppakken en met NPC’s interacteren door ze met de rechter analoge stick te selecteren en dan op de X te drukken. Door deuren te selecteren ga je naar een nieuwe locatie. Op de pc speel je dit waarschijnlijk met muis en keyboard, maar Harry is op de PlayStation 5 goed te besturen met de controller. Al vind ik het wel jammer dat je niet kunt rennen met Harry (als je twee keer op de actieknop drukt, kun je wel sneller naar een voorwerp of NPC toelopen, maar dat is niet hetzelfde).

Geen traditionele RPG, maar zeker een interessante

In Disco Elysium: Final Cut zitten geen traditionele gevechten met vijanden, maar worden situaties en evenementen opgelost door met de NPC’s te praten. Het helpt dus wel als je van lezen houdt, want anders is dit narratief gedreven verhaal een lange zit. Je kunt kiezen uit verschillende opties uit een dialogenboom en White/Red Checks geven toegang tot exclusieve informatie. Door met de mensen te praten word je wijzer en verdien je experience. In de conversaties met NPC’s of in de innerlijke dialogen kun je kiezen uit een aantal opties om zo dichter bij de waarheid te komen. Er zijn ook vaak een paar opties bij die echt tenenkrommend slecht zijn en je in een kwaad daglicht stellen. Het is echter ook mogelijk om een antwoord te geven dat schade doet aan je health of morale. Een verkeerde keuze kan zelfs leiden tot de dood, maar het is niet erg om dood te gaan en de game nodigt uit om hier mee te experimenteren (zeker omdat het vaak grappig kan zijn). Vergeet alleen niet regelmatig te saven, want je verliest wel alle vooruitgang als je sterft.

Hoe mensen op jou reageren en jij op hen, hangt af van je geestestoestand. Zo heb je met elk Archetype een iets andere ervaring. Je kunt kiezen uit drie vaste Archetypes of er eentje zelf samenstellen. De Thinker is zeer intelligent, maar slecht met mensen. Met Sensitive heb je een innemende persoonlijkheid, maar ben je onstabiel en met Physical ben je zeer sterk, maar oliedom. Zelf heb ik gekozen voor de Thinker, omdat ik dat vond passen bij een traditionele detective en ik wilde op deze manier een goed beeld krijgen van de game mechanics. De volgende keer ga ik het Archetype zelf samenstellen, al zijn de andere twee ook verleidelijk. Jouw persoonlijkheid is opgedeeld in vier categorieën en elke categorie is onderverdeeld in zes Signature Skills. Zo vallen Logic en Encyclopedia onder Intellect; Empathy en Authority onder Psyche; Endurance en Pain Threshold onder Physique; Reaction Speed en Hand/Eye Coordination onder Motorics. Bij de vaste Archetypes zijn er twaalf punten verdeeld over de vier categorieën en als je hem zelf samenstelt, kun je deze zelf verdelen. Elk Archetype heeft een vaste Signature Skill als specialisatie, zo heeft de Thinker de Encyclopedia Skill die je voorziet van extra informatie. Je kunt bij de meeste Signature Skills wel opmaken welke stats ze verbeteren, maar het is zeker handig om de omschrijvingen van de minder duidelijke te lezen, zeker als je je eigen Archetype samenstelt. Ook kun je zo betere besluiten nemen bij het verdelen van je Skill Points.

Tijd is ook een belangrijke factor in de game, want je hebt niet eeuwig de tijd om de zaak op te lossen. Je begint elke dag om acht uur in de ochtend en je werkt samen met je partner Kim tot negen uur 's avonds. Je kunt dan naar bed gaan of zonder je partner verder op onderzoek uit gaan. Zo kun je wat schimmige dingen doen zonder dat je partner dit weet; zoals het scoren van drugs of het intimideren van NPC’s. Ook zijn sommige personen meer toegankelijk als je alleen bent. Je kunt de stad vrij verkennen al kun je in het begin nog niet overal komen. Ook kun je bijna alle items oppakken zonder dat je tijd verliest. In deze game begint de tijd pas te lopen als je een nieuwe dialoogoptie kiest tijdens je gesprekken met NPC’s, tijdens je interne dialogen of je tekstuele interacties met voorwerpen. Laat dat je niet teveel beïnvloeden, want als je met NPC’s praat verdien je items, experience en kun je soms een opdracht voor hen uitvoeren. Ook kun je de loop van de tijd beïnvloeden als je gevonden boeken leest. Dat is handig als je op iemand moet wachten. Wanneer je alleen bent, kun je de tijd versnellen door op een bankje te gaan zitten.

Verrijk jezelf met nieuwe ideologieën

Nieuwe inzichten die een deel van je persoonlijkheid verrijken, worden geactiveerd in de Thought Cabinet door met NPC’s te praten en door verschillende innerlijke dialogen. Zo is er een racist die alleen verder met je wilt praten als je zijn rassentheorie omarmt waardoor je een belangrijke Check vrijspeelt. Door met hem te praten komt het idee in je Thought Cabinet ondanks de protesten van Kim. Vervolgens moet je deze gedachte internaliseren door deze in een slot te plaatsen. Dan kost het een aantal in-game uren om deze te activeren. Sommige bieden permanente voordelen, maar er zijn ook Thoughts met permanente negatieve effecten. Er zijn in het begin een paar slots beschikbaar, maar je kunt met Skill Points meerdere vrijspelen. Als je te weinig slots hebt, kun je met een Skill Point ook een Thought vergeten, maar dan verlies je ook de voor- en nadelen. Het is aan jou om te besluiten wat voor persoon je wilt zijn of worden. Door de vrije keuze in antwoorden en Thoughts heb je de optie om als een oprechte rechercheur zo goed mogelijk je demonen onder controle te houden en de zaak op te lossen. Je kunt ook gaan voor de fascistische klootzak, een communistische socialist of voor de spectaculaire supercop waarvan je altijd hebt geweten dat hij in je zat.

Zoals gezegd verdien je experience door met NPC’s te praten en opdrachten voor hen uit te voeren. Deze opdrachten zijn interessant, goed uitgevoerd en voegen iets toe. Met de verdiende exp kun je Skill Points verdienen waarmee je je Signature Skills kunt upgraden. Om je onderzoek te voltooien moet je soms moeilijke vragen stellen om bepaalde informatie te achterhalen. Deze verborgen tekstopties worden geblokkeerd door de White/Red Checks en zijn pas toegankelijk als je de Check verwijdert. Elke Check vereist een Signature Skill van een bepaald level voor toegang tot een exclusieve gespreksoptie. Door middel van een kansberekening met dobbelstenen wordt bepaald of je toegang krijgt of geweigerd wordt. De White Checks kun je opnieuw proberen als je nieuwe inzichten opdoet of door de betreffende Signature Skill een level te verhogen. De Red Checks kun je maar eenmaal proberen, maar als je ze niet haalt, is het niet einde verhaal, want je kunt hier nog steeds iets van opsteken. De hoogte van je Signature Skills hebben invloed op het slagingspercentage. Vergeet niet dat je met een hoog level ook negatieve effecten kunt ondervinden. Met bijvoorbeeld hoge drama skills doorzie je beter leugens, maar kun je ook eerder paranoia worden.

Een prachtige stad met genoeg te onderzoeken

Tijdens je onderzoek in de stad vind je niet alleen mensen en prachtige omgevingen in de fantastische oil paint stijl, maar vind je ook items, tools en kleding. De items zijn te verdelen in items die je verzamelt en items waar je mee kunt interacteren. Zo vind je sleutels die je automatisch gebruikt als je ze gevonden hebt of medicijnen om je te healen (of gewoon omdat je een onbedwingbare dwang voelde), maar zijn er ook boeken die je kunt lezen of bewijsstukken die je kunt onderzoeken. De tools gebruik je in het veld en je hebt ruimte voor twee. Zo vind je bijvoorbeeld een zaklamp waarmee je donkere ruimtes mee kunt verkennen of een plastic tas waarmee je flessen kunt verzamelen om extra geld te verdienen. De tools werken alleen als je ze in je handen hebt en zonder deze tools mis je de effecten. Daarnaast speelt ook de kleding die je en aanhebt ook een rol. De kleding versterkt en verzwakt sommige Signature Skills die je kunnen helpen of tegenzitten bij de White en Red Checks. Het is dus zeker belangrijk om hier rekening mee te houden en regelmatig van outfit te wisselen, Niet vanwege de mode, maar omdat het erg handig kan zijn als je net geen Skill Points hebt om een bepaalde Signature up te graden en toch de White of Red Check wilt halen.

Je zou misschien denken dat deze game door de geschreven teksten en de dialogen niet erg spannend is, maar door de White/Red Checks, de reacties van personages en het ontdekken van het plot is er genoeg te beleven. In de Final Cut zijn zoals ik al eerder vermeldde stemmen toegevoegd. Normaliter boeit mij dat niet zo heel veel, maar ik moet zeggen dat het in deze game het een verrijking is. De NPC’s hebben verschillende accenten uit verschillende culturen en dat maakt de personages uniek en herkenbaar, geeft ze persoonlijkheid en dit draagt zeker bij aan de immersie. Persoonlijk ben ik fan van je innerlijke stem die heel goed wordt vertolkt en goed bij de protagonist past. Ook vind ik de achtergrondmuziek goed gekozen, want deze past goed bij een grimmig detectiveverhaal. Gelukkig staan daar ook super grappige momenten tegenover door de reacties van Harry, van zijn collega Kim en van de andere personages. Bij een paar reacties op Harry’s opmerkingen moest ik er heel hard lachen en dat gebeurt me niet vaak in een game. Ook als Harry een vrouw probeert te versieren, slaat hij de plank echt heel erg mis. De teksten waar je uit kunt kiezen zijn soms grof, seksistisch, racistisch, fascistisch, socialistisch en soms zeer stupide. Toch zorgt dit vaak voor grappige of verrassende reacties. Ook zijn innerlijke dialogen zijn vaak grappig, zeker als je weer eens aangemoedigd wordt om wat speed te nemen om een supercop te worden. Kom op, Harry. Leef een beetje. Je hebt een gouden pil in je handen die je naar het volgende level brengt.