Retrospectief: Super Monkey Ball

De meest gespeelde game op mijn GameCube met mijn vrienden was geen Mario Kart Double Dash, geen TimeSplitters 2 of Mario Party. Nee, dit was Super Monkey Ball. De game kocht ik destijds voor een prikkie vanuit een tweedehands sectie bij de lokale gamesboer. Wat dat betreft is het één van mijn best bestede tientjes ooit. Mijn GameCube werd ook wel eens uitgeleend aan vrienden als ik bijvoorbeeld op vakantie was, en Super Monkey Ball was de voornaamste reden. De reden dat ik de game kocht was omdat ik op zoek was naar een partygame anders dan iets van Nintendo. SEGA vulde notabene dit gat perfect in, met een game die ik eigenlijk niet eens zo op mijn radar had. Onterecht zo bleek. De game was niet eens alleen om de multiplayer tof, maar ook als singleplayer erg gaaf. Hoewel ik nooit Marble Madness heb gespeeld, snap ik waarom men die game (die een fossiel is in vergelijking met Super Monkey Ball) zo hoog had zitten. Afijn, dit is mijn retrospectief van een zeer geliefde game uit mijn tienerjaren.

Alle ballen verzamelen sedert 2001

Als je deze zin hoort, kan je misschien aan Def Rhymz denken. Wie? Oh, sorry generatiekloofje misschien. Maar deze polderrapper bracht het nummer Schudden uit in hetzelfde jaar als dat Super Monkey Ball op de GameCube werd uitgebracht, 2001. Hij start het nummer met de lijfspreuk “alle ballen verzamelen” en dat is precies het eerst dat mij te binnen schoot. Ja, kleine kijkbuisvrinden, Super Monkey Ball dateert alweer van achttien jaar geleden, toen het zijn debuut kreeg op de kleine paarse vierkante doos van Nintendo. De game komt oorspronkelijk uit de arcadehallen en SEGA is één van de koningen van toffe arcadegames. Deze game kreeg destijds best wat positieve aandacht juist om deze reden en uiteindelijk niet onterecht. De game werd ontwikkeld door de arcade divisie van SEGA, Amusement Vision (je weet wel, de studio die het oh zo vette F-Zero GX/F-Zero AX heeft gemaakt). Dus qua kwaliteit zou het wel snor zitten om de game naar de GameCube te poorten. In de arcadehallen is het meestal zo dat de games eenvoudig, maar snel te spelen zijn, plus pittiger worden hoe verder je komt; vanwege het harken van kwartjes zie je. Gelukkig kregen we een nagenoeg volledig arcade-getrouwe conversie van SEGA, gedrukt op het acht-centimeter doorsnee schijfje.

De GameCube was overigens een onverwachte, maar erg plezierige samenkomst van SEGA en Nintendo. Wie had namelijk ooit gedacht dat SEGA, aartsvijand nummer uno van Nintendo, games zou uitbrengen op hun console. Onder het credo van verdeel en heers (want consoles bouwen deden ze niet meer) brachten ze games uit op alle platformen. Afijn, Super Monkey Ball was mijn eerste aankoop dat iets van SEGA betrof (kan je nagaan). Ik had namelijk wel wat reviews destijds gelezen in NGC-magazine, van oorsprong een Engels gamesmagazine. Destijds keek ik uitsluitend naar reviewscores in plaats van meer mijn eigen smaak te laten leiden. De game kreeg mijn aandacht omdat het vooral een soort van puzzel- en behendigheidsgame was en daarom zou afwijken van mijn collectie. Dit bestond voornamelijk uit schietspellen, adventure- en racegames. En zoals gezegd, zocht ik een partygame en deze game leek aan al die eisen te voldoen. Super Monkey Ball kocht ik en meteen diezelfde avond met een aantal vrienden de GameCube aangeslingerd. Uiteindelijk bleven we één minigame het meest spelen, namelijk Monkey Bowling, want tja, wat moet je dan doen met apen in een bal?

Unieke game die verrassend veel bood

Na deze avond vol met chips, bier en lompe apen – dan heb ik het niet over de game – ging ik de volgende dag de singleplayer proberen. Dit verraste mij enorm. Het doel van het spel was mij immers wel duidelijk. Begeleid een aapje in een bal zo snel als je kan over een parcours naar het einddoel. Onderweg verzamel je bananen om meer levens te verdienen. Zo werkte ik level voor level af. Hoewel de eerste parcoursen eenvoudig zijn, werden deze steeds pittiger en komen de levens maar al te goed van pas. De truc is echter niet zozeer dat je de bal bestuurt, maar het level. Of beter gezegd het parcours. Je tilt en helt het gehele level. Druk je naar voren, helt het hele parcours naar beneden, waardoor de aap in beweging komt. Druk je naar achter, helt het omhoog. Dus je remt af, of rolt weer de andere kant op. En zo geldt dit dus voor alle richtingen. De behendigheid komt dus net even wat anders om de hoek kijken. Dit was destijds redelijk uniek op de consoles. Je hoeft niet meer te doen dan de linkerstick te gebruiken en levels waren ontzettend intuïtief vormgegeven. Je begon met een simpele rechte baan en gaandeweg komen daar moeilijkere bochten, hellingen, obstakels en weet ik het wat nog meer bij kijken.

De game had bijna 100 levels opgebouwd uit beginner-, advanced-en expert-niveaus, en echt ik vond het fantastisch. Om de een of andere reden bleef je namelijk spelen. De levels zijn in de meeste gevallen namelijk met zo’n 30 seconden uit te spelen. Je had dus een lekker tempo. Als je dan van de baan af flikkerde, was je snel weer opgestart. De controles zelf waren erg responsief. Geen enkele fout zat in de besturing. Ok, als je snel wagenziek wordt of niet zo tegen snelle bewegingen kan, was het misschien niet een geheel prettige ervaring. Want de game bestuurde net zo snel als dat het reageerde op jouw input. Iedere fout die je maakte, kwam dan ook echt door je eigen toedoen. En de latere levels deden mij toch echt een flink partij schelden. Smalle banen waar nog geen apenteen op kan, bochten die je niet kan zien of obstakels zo geplaatst dat je de eerste duizend keer van de baan af flikkert. De truc zat hem daarom in de combinatie van het beheerst rollen/hellen van het parcours en het level uit je hoofd kennen. Omdat je dus zo snel in de game zit, was het geen straf om level voor level opnieuw te doen als het tegen zit. Dit totaalplaatje verraste mij dus, omdat in tegenstelling tot in de arcadehallen je niet er nog meer kwartjes tegenaan hoefde te gooien en de game toch het arcadegevoel wist te behouden. Door de ruime hoeveelheid van levels en opbouw van moeilijkheidsgraad, zat ik wel even aan de buis gekluisterd. De gameplay was werkelijk uitstekend, bijna perfect.

Kleurrijke gameplay en plezier

Omdat de game zo simpel was, kon iedereen het oppikken. De koddige en kleurrijke graphics droegen bij aan het leuke sfeertje en vrijwel iedereen kon het ook wel waarderen. Met de graphics was dan sowieso niet echt iets mis. Het was een eerste generatie GameCube-game en de paarse doos pompte graphics eruit als geen ander, maar Super Monkey Ball was prima. De muziekjes waren aanstekelijk en typisch voor arcade games. Snel, upbeat met vele hoge vrolijke tonen. Deze game was daarom eigenlijk altijd vaste prik voor een avondje gamen met vrienden. Er waren niet heel veel partygames, maar de twee die er in zaten, waren fantastisch. Monkey Bowling en Monkey Fight. Over bowlen hoef ik je denk ik niets uit te leggen, maar elkaars scores verpletteren was de uitdaging en het duurde niet lang of we streden echt om perfecte games. Vooral de turkeys deden het goed. Helaas was mijn highscore verbeterd en is daar nooit iemand meer overheen gegaan. De andere was Monkey Boxing. Je kreeg een boxhandschoen op de aap en op een kleine ring was het je doel om de andere ervan af te beuken. Je kreeg upgrades als een grote handschoen die de ring nagenoeg compleet vulde, een gigantische veer waarmee je kon slingeren en meer. Het was gewoon één grote chaos. En niemand was in het voordeel omdat de game zo eenvoudig op te pikken was. Deze game hebben we serieus veel avonden kapot gespeeld. Monkey Golf en Monkey Billiards waren trouwens ook een briljante toevoegingen, maar waren wat trager. Ook hier gold echter dat het voor iedereen super op te pakken was.

Het tientje dat deze game mij heeft gekost, heeft in verhouding echt gigantisch veel plezier opgeleverd. Niet voor niets kochten mijn vrienden deze game of de opvolgers ervan ook. Later deed online gamen zijn intrede en moet ik eerlijk zeggen dat dit op een gegeven moment mij meer trok, (jeugdige onwetendheid he) dan het gezamenlijk op de bank hangen en gamen. Ik speelde meer en meer racegames en shooters omdat ik destijds ook een pc had en de wondere wereld van ADSL zorgde voor onbezorgde potjes online plezier. De nieuwe generatie consoles deed zijn intrede. Iedereen had een Xbox 360. Super Monkey Ball zelf maakte plaats voor PES-avonden en de toernooien die we speelden, vulden de avonden ruimschoots. Desalniettemin werden deze hilarische avonden met de koddige apen een veelgehoorde anekdote naarmate we ouder werden. En als we eerlijk zijn, kon nagenoeg geen game hier meer aan tippen.

Binnenkort komt Super Monkey Ball Banana Blitz HD uit op deze generatie consoles en ik kijk dan ook uit om oude tijden te herleven. Ik vraag me af of de game uitdagend gaat zijn, omdat de nieuwe games andere elementen toegevoegd hebben, die niet per se de gameplay ten goede is gekomen. Plus, wordt het een heruitgave van de Wii-game of een échte remaster anno 2019? We gaan het zien in mijn review die niet lang meer op zich laat wachten van Super Monkey Ball Banana Blitz HD.