Waar AAA-studio's vechten om een been, gaat de indie ermee heen

Elk jaar is het eigenlijk wel hetzelfde liedje binnen de gezellige Gameliner club. Het einde van het jaar nadert en vrijwel instinctief begint men te mijmeren over het afgelopen gamejaar. Dat Geoff Keighley dit sentiment aftrapt met zijn jaarlijks terugkerende The Game Awards spektakel, dat is een bijkomstigheid waar ik nooit al te lang bij stil sta. Ik ben namelijk niet zo’n fan van Geoff en zijn quasi-gemaakte “ik vind alles geweldig en de hele AAA-elite is mijn bestie” imago. Maar dit jaar waren The Game Awards juist tekenend voor de status quo binnen de industrie. Want waar was die oppermachtige, superrijke AAA-elite eigenlijk? Waarschijnlijk had men het te druk met zaken waar de gemiddelde gamer niks mee heeft of niet om vraagt, zoals het overnemen van een concurrent. En terwijl die AAA-elite met miljoenen strooit om de zoveelste ongeïnspireerde, AI-slop gevulde sequel of remake te kunnen uitschijten, harken de indies de buit binnen door te doen wat van hen verlangd wordt; games maken die innovatief en vooral leuk zijn.

The Game Awards was daar dit jaar een perfecte weerspiegeling van. Terwijl grote jongens als Microsoft, Sony en (recentelijk) Ubisoft met miljarden strooien om hun portfolio te vergroten, gaan ze aan het einde van de show met lege handen naar huis. Intussen komen de indie developers - en het Franse Sandfall Interactive in het bijzonder - handen tekort en zet het - bewust of onbewust - de grote jongens te kakken door vooral normaal te blijven en niet popi te doen met een hoop corporate pr prietpraat. “Onze nieuwe game wordt groter/beter/mooier dan ooit” is vandaag de dag het mantra van menig AAA-uitgever, maar nooit kiest men voor de term “leuker”. Men verkiest stijl over inhoud en focust op de kortzichtigste van doelen en vergeet dat entertainment de kern hoort te vormen.

Dat indies de kernwaarde nog wel hoog in het vaandel hebben staan, betaalt zich dit jaar overduidelijk uit. De overmacht waarmee een indie titel als Clair Obscur over diens met geld strooiende concurrentie heen walst is bijna ironisch en het feit dat de AAA-reuzen voor de rest ook eigenlijk niks in te brengen hadden, versterkt maar weer eens het gevoel dat de industrie klaar is voor een paradigmaverschuiving. Aan alle kanten piept en kraakt het bij de gevestigde AAA-orde en zelfs de vooraf ingestudeerde “het gaat beter dan ooit met ons en de toekomst is mooi” retoriek die men als een soort zeil over hun zoveelste kadaver drapeert, maskeert de lucht van de ontbinding niet meer. Alle mooie praat van spreekbuizen als Phil Spencer - die stug blijft volhouden dat alles onder controle is - staat haaks op het beeld wat men schetst door de zoveelste ontslagronde, project annulering of studio sluiting aan te kondigen en diens achterban een poot uit te draaien middels exorbitante prijsverhogingen.

Dat de industrie al enkele jaren versplintert is daar een merkbaar gevolg van. “Het is leuk geweest, maar het is tijd voor wat anders” prijkte de recente jaren bij menig AAA-coryfee op de socials en dit heeft inmiddels al geresulteerd in de oprichting van talloze indie studios die zich op de kaart hopen te zetten door de vooral nadruk te leggen op de betrokkenheid van die grote jongen(s) in de industrie. Dat dit niet altijd goed uitpakt hebben we ook eigenhandig kunnen ervaren met Leslie Benzies’ Build A Rocket Boy en diens abysmale MindsEye. Gelukkig gaat het ook met regelmaat goed en The Game Awards leverde hiervan het bewijs. Een aanzienlijk deel van de genomineerden betrof een relatief ‘jonge’ ontwikkelstudio. Sandfall Interactive, Embark Studios, om er maar een paar te noemen. Allemaal contenders met het hart op de goede plek en de drive om een game weer leuk te maken, het liefst zonder de hete adem van een geldzuchtige investeerder of aandeelhouder in de nek te voelen.

Het resultaat daarvan betaalt zich in mijn ogen uit wanneer ik zo naar mijn GOTY contenders van 2025 kijk. Misschien is het ook wel een beetje de boomer in mij, maar het overgrote deel van mijn ‘overweldigend positieve’ recensies komt dit jaar niet uit het AAA-kamp, maar uit Camp Underdog, uitzonderingen daargelaten. Bloober Team (Cronos: The New Dawn) is inmiddels geen newbie meer en NeoBards Entertainment (Silent Hill f) heeft met Konami uiteraard een kolos aan zijn zijde. Maar Broken Bird Games, wie had daar ooit van verwacht dat het met Luto ook maar een deuk in een pakje boter had kunnen slaan? Laat staan dat games als The Drifter, Out of Sight en ROUTINE keihard binnenkomen. Games die durven af te wijken van het huidige normaal en het risico durven te nemen, iets wat AAA studio’s al jaren niet meer aandurven omdat de aandeelhouders garanties eisen. Het is een gegeven waar iedereen zich pijnlijk van bewust is. Zelfs die AAA-elite, die met geveinsde (lees: gedwongen) overtuiging blijft volhouden dat ze nog steeds top-dog zijn. “This works for us. It always has. It always will”

Wat dat betreft doet de AAA gaming industrie me soms denken aan de stad Detroit, ooit groots en machtig en nu een schim van wat het ooit was. Ook daar bleef de auto industrie zich maar focussen op groter, meer, beter, terwijl de rest van de wereld durfde te denken aan innovatie. Kleinere motor, compacter design, safety first. Ew! Brother, ew! De wereld houdt van onze benzineslurpende musclecars met een draaicirkel waar je van achterover slaat, dus vergeet dat. “This works for us. It always has. It always will”. Gooi er gewoon nog een paar miljard tegenaan, dan komt alles op z’n pootjes terecht. En wat je ook doet, doe vooral niks geks. Hooguit een schreeuwerige skin om vooral af te lijden van het feit dat je aan de binnenkant vrijwel niks aan je product hebt veranderd. Daarmee kom je in de huidige markt - waarin de pijlen nog volop worden gericht op een demografie wier aandachtsspanne zo plat als een decemberzegel is - vooralsnog een heel eind.

Maar goed. Misschien is dit wel de onvermijdelijke richting die de industrie in slaat. De paradigmaverschuiving waar niet de industrie z’n ogen voor sluit, maar juist verknochte old-schoolers als ik. Want ook die optie veeg ik niet direct van tafel, hoe graag ik dat ook zou willen. De huidige trend lijkt zich namelijk te verschuiven richting low-effort resource acquisition, waarbij men de creatieve geest inruilt voor een AI-prompt vertalend algoritme. En als dat de toekomst van gaming is, dan zie ik het maar somber in. Nee, geef mij maar gewoon games die met liefde voor het vak in elkaar zijn gezet, door menselijke handen die bij voorkeur niet worden gekneveld door investeerders/aandeelhouders die totaal geen binding hebben met de kernwaardes van de gaming industrie. Games met een onderliggende boodschap. Games die je raken. Games die meer doen dan kortstondige dopamine hits serveren.

Gelukkig hebben we de indies nog.