Terugblik: Undertale - Hoe een eenmans-indiegame een hit werd

Wanneer een grote studio miljoenen euro's in een game steekt, dan hoop je natuurlijk dat de game goed ontvangen wordt. Wanneer er jaren van ontwikkeling, duizenden ontwikkelaars, designers, schrijvers en testers aan een game werken, dan hoop je dat de release een succes blijkt te zijn. Vaak is het ook zo dat een grote studio met een groot team en een groot budget een goede game uit kan brengen. Maar hoe zit het eigenlijk met indie-ontwikkelaars? Indiegames zijn veelal tot stand gekomen door een veel kleiner team, in sommige gevallen zelfs een enkele persoon, met een veel kleiner budget. Hoe kan het dan toch zo zijn dat sommige indiegames uitgroeien tot zo'n enorme hit dat het zich kan meten met een AAA-titel? Vandaag blikken we even terug op zo'n dergelijke monsterhit. Ik neem je namelijk mee in de wereld van Undertale.

Op eigen kracht

15 september 2015 markeert de dag dat er een grote verandering plaatsvond in de game-industrie. Dit is namelijk de dag dat Undertale voor het eerst het levenslicht zag op de pc. Inmiddels is de game ook te spelen op de PlayStation en de Switch en sinds kort is Undertale zelfs te spelen op de Xbox. Undertale lijkt op het eerste gezicht een simpele RPG met typische RPG-elementen. Zo zitten er dialoogopties in de game, kun je verschillende soorten wapens verzamelen en moet je uiteraard vechten tegen monsters in random encounters. Ook de grafische stijl van de game doet vermoeden dat het hier om een simpele game gaat. De verschillende personages en de omgevingen bestaan uit handgetekende sprites met hier en daar een beetje kleur. Hoe kan het dan toch zo zijn dat een zo simpel ogende game toch zo'n enorme impact heeft weten te maken?

Voor het antwoord moeten we een blik werpen op de maker van Undertale, Toby Fox. Toby Fox heeft Undertale nagenoeg helemaal in zijn eentje weten te ontwikkelen over een periode van 32 maanden. Hij begon met een Kickstarter, waar hij om vijfduizend dollar vroeg voor de ontwikkeling van een non-traditionele RPG. In een maand tijd wist de campagne meer dan het tienvoudige van het gevraagde bedrag aan crowdfunding op te halen. Fox besloot daarna te beginnen aan de ontwikkeling van Undertale in de engine GameMaker: Studio. Als indie-ontwikkelaar had Fox destijds eigenlijk vrij weinig ervaring met het ontwikkelen van games. Op de middelbare school werkte hij weleens aan ROM hacks van Earthbound, maar een echte game volledig ontwikkelen en uitbrengen, had hij nog niet eerder gedaan. Fox had echter wel een visie. Hij wilde een RPG maken die hij zelf leuk zou vinden om te spelen. Eentje waarbij eindeloos grinden niet nodig was en waarbij de verschillende monsters ook echt een eigen persoonlijkheid en verhaal zouden hebben. Daarnaast wilde hij ook een game maken met interessante personages en wilde hij dat de gameplay zelf de drager zou worden van het verhaal, in plaats van dat gameplay en verhaal los van elkaar zouden staan.

Filled with determination

Het verhaal en de personages zijn een groot deel van het succes van Undertale. Undertale volgt namelijk het verhaal van een mensenkind dat in de Underground terecht komt. De Underground is de wereld waarin de monsters leven en zijn opgesloten nadat de monsters en mensen met elkaar in conflict waren geraakt. Jij als mensenkind leert in de Underground verschillende monsters kennen met elk hun eigen verhaal en plek in de wereld. Door de manier waarop de gameplay loop van Undertale in elkaar zit, is het mogelijk om zelfs met de monsters uit de random encounters een band op te bouwen. Je kunt in Undertale namelijk zelf kiezen of je tegen monsters wilt vechten en ze wilt doden of juist niet. Gevechten vinden in Undertale niet plaats op de traditionele RPG-manier, maar spelen zich af in de vorm van een Bullet Hell. Hierdoor wordt de veelal trage RPG gameplay opgebroken en afgewisseld met intense, snelle actie. Wanneer je tegen monsters vecht en ze doodt, verdien je EXP (execution points) waarmee je je LV of LOVE (level of violence) kunt verhogen. Wanneer je je level verhoogt, word je sterker. Je kunt er echter ook voor kiezen om het leven van de verschillende monsters en zelfs eindbazen te sparen. Je verdient daardoor geen punten, maar de monsters zullen je eeuwig dankbaar zijn. Doordat je de monsters niet hoeft te doden en zelfs meer informatie over de verschillende personages en de wereld krijgt door hun levens te sparen, krijg je echt de mogelijkheid om een band op te bouwen met de verschillende personages. Vaak zijn monsters in games allemaal hetzelfde en dienen ze er alleen voor om je EXP te geven wanneer je ze verslaat.

Dat de speler de keuze krijgt in de manier waarop hij de game wil spelen, is nog een reden waarom Undertale zo populair is. Undertale kent namelijk verschillende eindes, afhankelijk van hoe jij met de monsters in de game omgaat. Zo is er het Neutral-einde, waarbij je voor de eerste keer de game uitspeelt en sommige monsters misschien wel gedood hebt. Wanneer je vervolgens nog een keer door de game heen speet, kun je ervoor kiezen om nooit een monster ook maar aan te vallen, wat resulteert in het Pacifist-einde. Kies je er echter voor om toch monsters te doden en kies je er zelfs voor om alle monsters te doden die in de game zitten, dan speel je het Genocide-einde vrij. In de originele iteratie van de game op de pc is het zelfs nooit meer mogelijk om het Pacifist-einde te krijgen nadat je het Genocide-einde hebt vrijgespeeld. De game onthoudt namelijk precies wat je hebt gedaan. Gedurende de game wordt de vierde wand overigens ook vaker gebroken. Met name het personage Flowey weet dit op slinkse wijze te doen tijdens jouw gevecht met hem. Zo kan hij bijvoorbeeld je spelvoortgang midden in je gevecht opslaan en een vorige save inladen om je van je stuk te brengen. Dit verhoogt de immersie van de game en zo lijkt het alsof de personages nog dichter bij je staan.

Humor en memes, heel veel memes

Naast de verschillende frappante personages, de grote herspeelbaarheid van de game en de vele manieren waarop de vierde wand gebroken wordt, zijn de humor en de verschillende referenties naar internetcultuur ook een groot onderdeel van het succes van de indiegame. Zo zitten er verschillende woordgrappen en parodieën verstopt in de namen van de personages, monsters en gebieden. Zo is bijvoorbeeld het personage Toriel een parodie op je typische tutorial-personage en is haar naam een woordspeling op het woord tutorial. Ook de personages Sans en Papyrus zijn woordgrappen. De twee skeletten zijn namelijk vernoemd naar de lettertypen Comic Sans en Papyrus, die op het internet van designers veel haat krijgen. Toby Fox heeft de grap zelfs zo ver doorgetrokken dat de dialogen van Sans en Papyrus ook in hun betreffende lettertypen worden weergegeven. Mijn persoonlijke favoriet is het monster Tsunderplane, een woordspeling op Tsundere en Airplane. Tsunderplane is, zoals haar naam zegt, een vliegtuig met de tsundere-persoonlijkheid die veel voorkomt in anime. Zo is er voor iedere speler wel een monster dat hij of zij leuk kan vinden.

Tot slot is er ook nog de muziek. Ook de muziek van Undertale is volledig door Toby Fox zelf gecomponeerd en opgenomen. Fox is een autodidacte muzikant en een erg getalenteerde, wat mij betreft. Elke soundtrack van elk personage, elk gevecht en elk gebied is nauwkeurig uitgedacht en weet op perfecte wijze het moment te ondersteunen. Volgens Fox heeft hij de muziek voor elk deel van de game eerst gecomponeerd, voordat hij aan de ontwikkeling ervan is begonnen, om hem te helpen beslissen hoe een bepaalde scène zal verlopen. Zo past de muziek altijd perfect bij de rest van de game. Tracks als Hopes and Dreams en uiteraard Megalovania zijn dan ook erg populair geworden.

Een ware cult-klassieker

Het antwoord op de vraag hoe het heeft kunnen gebeuren dat Undertale zo'n enorme cult-klassieker is geworden, is dus eigenlijk net zo simpel als de game zelf. Ontwikkelaar Toby Fox heeft van Undertale een waar liefdesproject gemaakt waarin hij zijn visie tot leven heeft laten komen. Zijn visie die bestond uit onconventionele behoeften heeft ertoe geleid dat Undertale een game is geworden die buiten de gebaande paden weet te treden en heeft weten te innoveren in een game-genre dat al sinds jaar en dag hetzelfde is gebleven. Voeg daar een gezonde dosis herkenbare humor aan toe en plak vervolgens alles aan elkaar middels een prachtige soundtrack en minder prachtige graphics. Undertale is het perfecte voorbeeld van een game waarbij het geheel meer is dan de som der delen. De verschillende elementen van de game zijn op zichzelf al ijzersterk uitgevoerd. Kijk je echter naar Undertale als geheel, dan zie je dat al deze verschillende onderdelen elkaar perfect ondersteunen. Wat mij betreft is Undertale dus terecht een van de meest succesvolle en populaire indiegames.