Terugblik: BioShock - Bewijst dat games kunst kunnen zijn

Je kent het gevoel wel. Je weet van sommige games dat ze behoren tot de allerbeste in hun genre, maar toch is het er nooit van gekomen om ze zelf te spelen. BioShock was een gameserie waar ik altijd interesse in had. Het kostte mij echter toch redelijk lang de tijd om eraan te beginnen. Nu weet ik ook weer waarom. Ik startte BioShock op en was binnen no time zestien uur van mijn weekend kwijt. Vergis je niet. BioShock is één van de beste shooters die ik gespeeld heb en dat is een zeer exclusieve lijst. Dat de game in 2007 uitgekomen is, maakt het dubbel zo indrukwekkend. Anno 2021 is deze game nog steeds een meesterwerk op meerdere fronten. Welke fronten vraag je je wellicht af? Tijd om in onze onderzee-capsule te stappen en op weg te gaan naar Rapture!

No gods or kings, only man

De sfeer in BioShock is meesterlijk neergezet. De game speelt zich af in Rapture, de onderwaterstad gebouwd onder leiding van Andrew Ryan. Hij heeft leven gegoten in dit project, omdat hij af wilde van de parasiet die wij kennen als de overheid. De meest overdreven versie van "the American dream" speelt zich af in deze stad. Alles kan en iedereen heeft alle vrijheid van de wereld. Zonder controle belandde de stad echter in de goot, zeker na de aftermath die het goedje ADAM met zich meebracht. Daar komen we later op terug. Een gevallen paradijs, dat aan het instorten is door een gebrek aan onderhoud. Dat is hoe je Rapture het beste kunt omschrijven. De mensen die er nog rondrennen zijn agressief en mentaal over de rooie. Het eerste moment dat je uit de capsule stapt, voel je je kwetsbaar en ben je alleen in een vijandige wereld. Vriendelijke gezichten zijn zeldzaam, maar daarom wel effectief wanneer je ze tegenkomt.

Wonder boven wonder heb ik sinds 2007 vrijwel elke grote spoiler van BioShock zien te ontwijken! Geen nood, ik ga het nu niet voor de trouwe lezers van Gameliner verpesten. Ik zeg je alleen dat BioShock één van de beste plottwists heeft in gaming. Elk personage in BioShock is verder ook uitstekend geschreven. De entertainende dialogen gepaard met de geweldige voice-acting zorgen ervoor dat je meteen in de verhalen wordt gezogen. De motieven die de personages hebben (zelfs je vijanden) zijn herkenbaar. Hierdoor voel je empathie voor degene die jou aan de muur wil nagelen. Je gaat twijfelen aan jezelf. Ben ik wel goed bezig nu? Zie ik iets over het hoofd?

De politieke boodschap en de filosofie die in BioShocks DNA zit, is fascinerend. Het is nooit zwart en wit. Ondanks dat Andrew Ryan werd afgeschilderd als de main villain van BioShock, kwam ik vaak audiologs van hem tegen. Waar hij zijn zorgen uitte over de huidige stand van zaken en dat de maatregelen die getroffen zijn die hem pijn doen. Ik raakte geconflicteerd met mezelf tijdens het spelen. Ik kom hier in zijn stad, wat heb ik te vertellen? Je ziet chaos en bloed overal, maar toch is niks zo simpel als het lijkt. Dat is wat een sterk narratief doet, het zet de speler aan het denken. Goed, genoeg gepraat over de concepten van het verhaal, want het is een ervaring die geweldig is, zeker als je er blind ingaat. Laten we het hebben over de andere geweldige helft van BioShock. De combat.

Would you kindly shoot the sonuvabitch?

Het goedje ADAM speelt hier een hoofdrol in. Het werkt als een zeer verslavende drug die de mensen gebruiken om zichzelf te verbeteren. Ze worden sterker of krijgen het voor elkaar om bijna magische krachten te gebruiken zoals het vuren van ijsballen naar de speler. Plasmids heten deze krachten en ze vormen de linkerhand van de speler. Je begint met een elektrische bolt die je kunt afschieten, wat jou de mogelijkheid geeft om de zogenaamde Splicers (de junkies) te immobiliseren en daarna af te knallen. De hoeveelheid Plasmids die je kunt verzamelen is erg divers. Je kunt passieve krachten verzamelen, zoals ervoor zorgen dat de beveiliging nietsvermoedende Splicers aanvalt. Je kan ook net zoals ikzelf, wespen laten kruipen uit je handen en iedereen met een allergie uitlachen. Kortom, veel te ontdekken en veel om mee te experimenteren. Net zoals de geweren die je vindt.

"Guns, glorious guns": zei ooit een wijze man uit de Borderlands-serie. BioShock heeft een aantal geweren die de speler kan ontgrendelen. Deze wapens verschillen van je basis pistool tot de chemische vlammenwerper. Als een echte arena-shooter vervullen de diverse wapens ook een bepaalde rol. De shotgun is goed van dichtbij, terwijl de harpoengeweer vijanden van lange afstand kan penetreren. BioShock doet er echter een schepje bovenop. Je kunt upgrades vinden voor je wapens, waardoor ze visueel ook net wat interessanter worden. Belangrijker is natuurlijk dat ze meer ammunitie kunnen dragen, meer damage doen, enzovoorts. Elk wapen heeft ook drie verschillende soort ammunitie-soorten. De speciale soort kogels zijn natuurlijk zeldzamer, maar kunnen je uitstekend helpen in specifieke combat-scenarios. Armor-piercing rounds zijn natuurlijk goed tegen de robot-vijanden, terwijl anti-personeel projectielen de Splicers snel zes meter onder de grond stuurt. De wapens en verschillende ammunitie wordt natuurlijk gecomplimenteerd door de cast aan vijanden.

Er zijn in BioShock niet bijzonder veel vijanden, maar ze zijn wel goed uitgewerkt. De Splicers zijn er in diverse soorten en maten, maar de hoofdrolspelers zijn natuurlijk de Big Daddies en de Little Sisters. Deze kleine meisjes zijn volgens onze Rudy "ontzettend creepy" en dat mag je vinden natuurlijk. Ze verzamelen ADAM van de levenloze lijken en de Big Daddies zijn er om ze te beschermen. Deze grote bruten zijn daarom ook erg intimiderend voor de speler. Hun gewicht doet de grond trillen en de onmenselijke geluiden die ze uitkramen zijn een genot voor het sadistische oor. Je leert echter met ze omgaan en je volledig arsenaal te benutten wanneer je het gevecht met ze start.

I'm gonna run Rapture, tits to toes

Dus een meesterlijk verhaal en een meer dan prima uitgevoerde combat-loop. Daar stopt het echter niet, want BioShock wil nog meer in de game verwerken. Je hebt het craften van speciale ammo, het hacken van apparaten en het fotograferen van je vijanden om zo extra perks te ontgrendelen. Heel veel druk werk tussen de progressieve momenten door. Dit is wellicht het enige puntje aan BioShock wat mij stoort, het wil af en toe te veel.

Aan de ene kant zijn deze activiteiten altijd optioneel. Je hoeft niet de speciale, maar effectieve ammunitie te gebruiken. Je hoeft niet die turret te hacken, zodat hij je kan helpen tijdens overweldigende firefights. En je hoeft niet twintig foto's te maken van de Spider Splicer voor een grote damage boost. Je herkent het patroon. Natuurlijk hoef je deze dingen niet te doen, maar wanneer je ze niet doet, krijg je een flink gevalletje van FOMO (Fear of Missing Out). In dit geval vervangen we fear met het feit dat we drie extra health packs moesten gebruiken om door de kamer heen te komen. Ik zou er minder problemen mee hebben als deze activiteiten zo nu en dan voorkwamen, maar ze komen constant op je pad. Hierdoor voelen ze vaker eerder als klusjes aan, in plaats van een leuke mini-game tussendoor.

In the end what was your reward?

BioShock is een meesterwerk in verhaal, sfeer en combat. Na twee playthroughs, het voltooien van de Challenge Rooms en het behalen van alle achievements, ben ik van mijn sokken geblazen. BioShock heeft zich direct genesteld in games die ik kan beschouwen als must play titels. BioShock 2 heb ik direct daarna opgestart, maar die kan echt niet tippen aan de originele game die 2K heeft opgebouwd. In 2007 waren games het onderwerp van vele discussies. Eén daarvan was of het game medium echt beschouwt kan worden als kunst. In één klap liet BioShock zien dat games wel degelijk tot kunst behoren. Een diep en aangrijpend verhaal met interessante personages, een zeer entertainende combat-loop en visueel design waar je u tegen zegt. BioShock is kunst.