Retrospectief: Fallout 3

Fallout 76 heeft op de redactie (en binnen geheel gamend aarde) genoeg voer voor discussie opgeleverd. Opmerkingen als ‘het is niet meer een echte Fallout’, ‘het is een groot bugfeest’ en ‘grafisch ondermaats’, zijn argumenten die al sinds Fallout 3 van toepassing zijn. Toch houden we vast aan de generatie van Fallout 3 en New Vegas als ijkpunt van hoe een huidige generatie Fallout moet zijn. Zeg dit overigens niet tegen de die-hard fans, want velen zweren bij de eerste twee delen met hun isometrisch perspectief. Fallout 4 brak al met de trend van het moraal en nu zijn we aanbeland bij een deel dat verhaal en singleplayer overboord gooit. Dit deed mij denken aan wat voor mij de vetste Fallout was, maar vooral welk deel mij de gaafste beleving wist te bieden. Dat dames en heren, is Fallout 3. Cue Ron Perlman…

Washington in al zijn vergane glorie

Voor mij was de aanschaf van Fallout 3 redelijk impulsief. Op een gegeven moment had ik weer de behoefte aan een dikke singleplayer game. Mijn Xbox 360 was vooral een thuishaven geworden voor die ene shooter van Treyarch, maar ik zocht iets meer diepgang. Grand Theft Auto 4 had ik al grijs gespeeld, dus wat nu? Oblivion had ik op de pc al kapot gespeeld, dus ging ik langs de lokale gameboer om te checken wat er zoal te koop was. Oblivion noem ik expres. Ik had namelijk gehoord van een game die eigenlijk hetzelfde was en dan gericht op een post apocalyptisch Amerika en meer als een shooter speelde. Dit was Fallout 3. In de winkel keek ik naar het doosje, las de achterkant en ik was verkocht. Hoofdreden? Het speelde zich af in Washington. Het jaar ervoor was ik namelijk met een vriend naar Amerika geweest en ging de route van NYC, Philly naar DC. Met andere woorden, ik had er een persoonlijke herinnering aan. Washington had enigszins indruk op mij gemaakt vanwege de geschiedenis die daar te vinden is. Het was dan ook een no-brainer om aan te schaffen. Toevallig tweedehands, maar iedere euro had ik graag er dubbel voor uitgegeven.

Als een speer weer naar huis en ik zette mijn 360 aan. De disk in de lade en het zachte gebrom van mijn 360 ging over in het iconische orkest van Inon Zur. Vergezeld met het bekende stand-by scherm en het effect van een oude diaprojector met de groene, grauwe kleurstelling, was de toon direct gezet. Ik koos voor New Game en toen kreeg ik één van de meest heerlijke deuntjes voorgeschoteld, die mij gedurende mijn reis door The Wastelands menigmaal vergezelde: The Ink Spots met I don’t want to set the world on fire. Dit zachtzoete deuntje stond in schril contrast met de beelden die je toen zag. Alles was kapot, grauw, oud en vergaan. Het was duidelijk dat de wereld niet meer hetzelfde was en voor eeuwig gevangen zat in het tijdperk van Uncle Sam, vetkuiven, raketten en jazz. Plots kwam ik ter wereld in Vault 101. De opening (ha, letterlijk!) was vanuit gameplay perspectief perfect. Als baby kom je ter wereld en ik moet eerlijk bekennen dat ik sindsdien geen betere heb gezien.

Ik ben SPECIAL

Het was mijn eerste kennismaking met Fallout. De eerste twee delen heb ik nooit gespeeld (tot op de dag van vandaag niet trouwens), maar dat deerde niet. Vanaf het eerste moment werd je bij de hand genomen. Je kiest je geslacht, naam en daar ga je. Als een stout boefje van één jaar oud open je het hekje naar de voor jou grote boze wereld. Jouw eerste boekje is de levensader van het spel en dient als opzet voor het verdelen van de vaardigheden. SPECIAL is het systeem en dit is op zijn beurt van invloed op hoe jij de game gaat spelen. Negen jaar verder en je verjaardag wordt gevierd. Op een speelse manier wordt jou als speler duidelijk gemaakt hoe de game in elkaar steekt. Dialogen en welke gevolgen die kunnen hebben, facties en het ontdekken van de wereld, maar dan in het klein in jouw eigen kleine wereld, Vault 101. Zelf probeerde ik ieder hoekje van deze betonnen ondergrondse gevangenis te ontdekken. Wat kon ik nog meer doen en zien? Je snapt, de game bouwde je honger naar meer goed op en voor het ik het wist was ik verblind toen voor het allereerst de Vaultdeur open ging en de felle zon mijn bleke huid begroette.

Ik had mijn SPECIAL ingericht op Strength, Endurance en Agility. Wist ik veel. Vanuit Vault 101 ging mijn weg al snel naar Megaton. Alles was heerlijk te ontdekken. Als gamer kreeg je zoveel vrijheid. Overal was er wel iets te zien, lezen of doen. Langzaamaan werd me duidelijk dat de wereld niet zo verlaten was als de Vault je deed denken. Binnen no-time kwam er een Eyebot op mij af en wist ik even niet of het vriend of vijand was. Het is tekenend voor de setting, want in feite bepaal jij wie je vriend of vijand is. Al snel kwam ik bij Megaton en het verhaal begon zich te ontvouwen. Voor een eerste stad is dit een indrukwekkende omgeving an sich. Je helpt de watervoorziening weer op orde te krijgen of helpt Moira Brown met haar Wasteland Survival Guide. En als pièce de résistance krijg jij de ongewilde verantwoordelijkheid van een nucleaire bom in het midden van de stad. Het is misschien wel het meest belangrijke voorbeeld van hoe menig fan Fallout het liefst ziet. Now that my friend, is beautiful.

Alle vrijheid die je maar kan wensen

Wat zo fantastisch is aan deze game, is de échte vrijheid die je hebt zoals een RPG betaamt. Naast de volledige vrije wil die je hebt, bepaal je zelf hoe je de wereld betreed. Ben jij een typetje die eerst schiet en dan vraagt? Houd jij het geruisloos en stiekem? Of ben jij een smooth talker waar zelfs de meest emotieloze, kille baas voor zwicht? Het maakt niets uit. Je speelt het op jouw manier. Je kunt ervoor kiezen om de barmhartige samaritaan van The Capital Wasteland te worden zodat Three Dog jou de hemel in kan prijzen als de held van de dag. Of je wordt de grootste klootzak sinds John Wilkes Booth. Zelfs zo neutraal als zero-fucks-given is een mogelijkheid. Iedere keuze leidt tot een ander pad in de game. Deze keuzes zijn wel definitief, wat ervoor zorgt dat je Fallout 3 echt meerdere malen moet spelen om alle uitkomsten te halen. Daarbij is het aan jou om te bepalen hoe en in welk tempo jij alles ontdekt, missies jij ten uitvoer brengt en welke vrienden jij maakt. De Brotherhood of Steel, Enclave, Outcasts, of Tenpenny? Daarbij bracht Bethesda ook nog DLC uit met ieder een eigen verhaal. Overigens kwamen we in Fallout 3 al in aanraking met Virginia. Alsof het expres was. Ondertussen kennen we Bethesda beter en zijn we erachter dat ze niets aan het toeval overlaten.

Honderden uren gameplay zitten in Fallout 3 en hier zit dan ook, op Skyrim en Modern Warfare 2 en 3 (online met name) na, misschien wel de meeste uren van al mijn games in. Maar weinig games zijn al die centjes waard die tevens typische herinneringen geven. Vault Boy is een briljante vondst en volgens mij ondertussen de officieuze mascotte van Bethesda geworden. Het liet mij kennis maken met de absurde humor die de wereld van Fallout heeft. Humpende teddyberen? De olijke maar domme Supermutants? Alsof de ontwikkelaars je stiekem hun eigen verhaaltje wilde vertellen. Britse bekakte humor van Wadsworth, de Mister Handy die jij als onbuigzame metalen slaaf kunt houden, gaf ook een vrolijke noot in anders een dorre dode wereld. De radio die je op een spannende manier missies gaf door in te tunen op radiozender met een noodkreet. Of, nog beter, de vierde dimensie naar de speler leek te doorbreken omdat jouw acties door Three Dog werden geroemd of gehaat. Immersie is het toverwoord van Bethesda.

Het is tekenend dat vooral Fallout 3 de basis is waar menig moderne gamer naar refereert hoe een Fallout game moet zijn. Het pakte de beste elementen uit de voorgaande twee delen en bracht het ruim tien jaar na dato naar een nieuwe generatie gamers in 3D. Fallout New Vegas ging vooral op dezelfde voet verder en Fallout 4 was de stap naar Next-Gen. En toch nemen we al sinds Fallout 3 de welbekende ‘het is niet meer een echte Fallout’, ‘het is een groot bugfeest’ en ‘grafisch ondermaats’, opmerkingen voor lief. Want jullie weten net zo goed als ik dat de basis van deze games op orde is. Fallout 4 sloeg al een andere weg in. Weg was het moraal. Hoewel je nog wel invloed had op de facties die je daar kon kiezen, was dit pas op het einde pas echt van invloed. De game had duidelijk slechts één richting. Veel fans schreeuwden om de twee voorgangers. Ironisch genoeg waren er heel veel fans die ten tijde van Fallout 3 schreeuwden om de eerste twee delen van Interplay. En toch hebben we dijken van games gekregen. Nu zeg ik niet dat de serie in verval raakt, zelfs niet met Fallout 76. In tegendeel zelfs: er doet zich een kans voor om Fallout naar een nieuw en hoger plan te tillen, zoals Rockstar met Grand Theft Auto V ook heeft kunnen doen. Maar voor mij is Fallout 3 wel de beste. Ik hoop dat er ooit een Fallout komt gebaseerd op New York. Voor nu geniet ik van Virginia terwijl mijn favoriete deuntje weer uit mijn PIP-boy komt. I don’t want to set the world on fire….of toch wel?